چرا یبرود به تصرف نیروهای اسد و حزب الله در آمد؟

خبرهای رسیده از شهر یبرود حاکی از این است که شهر یبرود علیرغم یک ماه مقاومت شدید از دست اپوزیسیون سوریه و ارتش آزاد خارج شده  و تحت اختیار نیروهای حزب الله لبنان و ارتش بشار اسد قرار گرفته است. خبرنگار نامه شام در نزدیکی این شهر مرزی در گزارش ارسالی خود شرایط و نحوه سقوط این شهر را توضیح می دهد.

– شهر یبرود با رشته ای کوه (کوه های القلامون) احاطه شده است، امری که نفوذ به آن را برای مدتی طولانی برای ارتش اسد و نیروهای حزب الله بسیار دشوار کرده بود. نیروهای اپوزیسیون سوریه که از این شهر به عنوان یکی از پایگاه های خود بهره می بردند مسیر هایی مشخص در کوهستان را مشخص و از آنها نگهبانی می کردند تا برای حمل و نقل و ارتباطات خود از آن بهره بگیرند. به این ترتیب اپوزیسیون توانست موضع خود در این شهر را برای یک ماه حفظ کند.

– اما یبرود به لحاظ استراتژیک چنان برای هر دو طرف درگیر مهم است که ارتش سوریه و حزب الله لبنان نیروهای خود را به طرزی کم سابقه بر تصرف آن متمرکز کرده بودند. این شهر که یکی از آخرین پایگاه های ارتش آزاد سوریه در نزدیکی مرز لبنان بود، راهی مهم برای ارتباط شورشیان با همپیمانانشان و مسیری امن برای دسترسی به سلاح و تجهیزات ارسالی از شهر ارسل در لبنان به شمار می آمد؛ در حال حاضر تصرف یبرود علاوه بر قطع شاهرگ ارتباطی حیاتی اپوزیسیون، بزرگراهی که دمشق، حمص و حلب را به هم متصل می کند را نیز در اختیار ارتش اسد و نیروهای نظامی حامی آن قرار داده است. به گزارش رسانه ها، حزب الله لبنان برای اطمینان از تصرف این شهر بیش از دوهزار نفر از خبره ترین جنگجوبان خود را به یبرود اعزام کرده بود. [۱]

– علاوه بر این دو گروه، پس از دو هفته درگیری و رو به افزایش رفتن تلفات در میان ارتش سوریه و حزب الله لبنان، شبه نظامیان شیعه عراقی که به نام «سپاه بدر» شناخته می شوند نیز به حمایت آنها آمدند. [۲] سپاه بدر گروهی نظامی است که طی جنگ ایران و عراق توسط سپاه پاسداران ایران و برای مبارزه با رژیم صدام حسین تشکیل شده بود و هم اکنون نیز تحت نظارت ایران فعالیت می کند.

– پس از حدود یک هفته، ارتش سوریه و نیروهای حزب الله که هنوز موفق به ورود به یبرود نشده بودند، این شهر را محاصره و برق آن را قطع کرده، سپس کل شهر را مورد بمباران قرار دادند؛ با این هدف که یا نیروهای اپوزیسیون از پناهگاه های خود خارج شوند و یا ساکنان شهر از بمباران مدام خانه هایشان به تنگ بیایند و از ارتش آزاد بخواهند شهر را ترک کند. طی محاصره،‌ شهر یبرود با روش های گوناگون از موشک های پیشرفته روسی و ایرانی گرفته (اسکاد و فرقان [۳]) تا بمب ها و بشکه های انفجاری مورد حمله گسترده قرار گرفت.[۴]

– بمباران یبرود سرعت و شدتی بی سابقه داشته است. [۵] به گفته یکی از فعالان محلی عضو کمیته هماهنگی یبرود  «تعداد و سرعت موشک هایی که بر سر یبرود ریخت و تعداد سربازانی که به آن هجوم آوردند چنان بود که می توانست به راحتی بخش های وسیعی از اسرائیل را نابود یا مثلا واشنگتن را با خاک یکسان کند.»

– نکته جالب توجه اینکه نیروهای ارتش اسد تنها گروهی نبودند که یبرود را با حملات موشکی و بشکه های انفجاری هدف قرار داده بودند تا راه برای نیروهای پیاده باز شود، حزب الله لبنان نیز به صورت مستقل این شهر را هدف حملات موشکی خود گرفته بود. [۶]

– در سوی دیگر درگیری، بیشتر جنگجویانی وفادار به اپوزیسیون سوریه که تحت عنوان «مرکز نظامی متحد قلمون» می جنگیدند اغلب از نیروهای داوطلب محلی بوده و تجهیزات نظامی چندانی نیز نداشتند. اندکی بعد نیروهای گروه جبهه النصره از گروه های مرتبط به القاعده و پس از آنها گروه اسلامگرای تندرو «احرار الشام»[۸] نیز به مقابله با نیروهای ارتش سوریه در یبرود آمدند.

– در روزهای شنبه و یکشنبه (۱۵ و ۱۶ مارچ) درگیری بین دوطرف در جبهه شرقی (نزدیکی مناطق ریما و العقبه) شدت یافت و در نهایت ارتش سوریه، نیروهای حزب الله و سپاه بدر توانستند وارد یبرود شوند. ده ها نفر از جنگجویان در دو طرف طی ورود این گروه ها به شهر جان خود را از دست دادند.

-بیشتر نیروهای اپوزیسیون که از حمله جان به در بردند به شهرها و روستاهای نزدیک خصوصا «رنکوس» فرار کردند. برخی از آنها نیز از مرز عبور کرده به شهر عرسال در لبنان رفتند. نیروهای باقی مانده در یبرود در روز یکشنبه و همزمان با ورود نیروهای ارتش و حزب الله با آنها وارد درگیری خیابانی شدند که خصوصا در محلات القاعه و القامعيه شدت بیشتری داشت. شاهدان عینی می گویند شهر اکنون «متروکه و کاملا ویران» است.

– گفته می شود حزب الله در آن سوی مرز و در لبنان موانع سیمانی ایجاد کرده است، اما خبرنگار ما نمی تواند مستقلا این خبر را تایید کند. ارتش سوریه روز یکشنبه چندین موشک به سمت شهر لبنانی عرسال نیز شلیک کردند اما گزارشی مبنی بر بروز تلفات جانی در این شهر گزارش نشده است.

– بیشتر شهروندان ساکن یبرود (که تعداد آنها بر ۱۰۰ هزار نفر بالغ می شد) به اضافه ۱۵۰ هزار  سوری دیگر که به دلیل درگیری در شهرهایشان به این شهر پناه آورده بودند طی یک ماه گذشته با کمک ارتش آزاد سوریه از این شهر گریخته بودند.[۸]  چند صد نفر شهروندی که در یبرود مانده بودند یا به دلیل کهنسالی قادر به گریختن نبودند و یا حاضر به فرار از خانه و کاشانه خود نشده بودند. این غیرنظامیان نیز بر اساس گزارش ها در آخرین روزهای پیش از حمله حزب الله و ارتش سوریه توسط ارتش آزاد سوریه از شهر خارج و به محلی امن منتقل شدند. پیشتر نخستین گروه های غیر نظامی که در تلاش بودند از یبرود بگریزند توسط جت ها جنگنده ارتش سوریه مورد حمله قرار گرفته بودند.[۹]

– دست کم ده ها و احتمالا صدها نفر از جنگجویان حزب الله از آغاز حمله نظامی این نیروها به یبرود در اواسط فوریه امسال کشته شده اند. [۱۰] تنها در هفته گذشته حزب الله یک مراسم یادبود و خاکسپاری رسمی برای ۵۶ عضو کشته شده خود که اجسادشان به لبنان بازگردانده شده بود برگزار کرد. [۱۱] به گفته ارتش آزاد سوریه بسیاری از اجساد اعضای حزب الله به سوریه بازگردانده نشده است.

نظر سردبیر:
هرچند رسانه های متعلق به حزب الله، دولت سوریه و  ایران جنگ یبرود را یک «پیروزی بزرگ» معرفی می کنند اما عملیات یک ماهه نظامی در یبرود برای آنها هزینه سرسام آوری به لحاظ تجهیزات، هزینه و تلفات انسانی داشته است. گذشته از این می توان پرسید که با خاک یکسان کردن یک شهر تاریخی و آواره کردن کل شهروندان آن برای تصرفش چگونه می تواند «پیروزی» نامیده شود.

بعلاوه در یبرود نیز مانند جنگ شهر القصیر در نزدیکی حمص (تابستان سال ۲۰۱۳ )، به نظر می رسد حزب الله لبنان و نیروهای سپاه قبل از آغاز درگیری به شدت حریف خود را دست کم گرفته و پیروزی خود را آسان می دیدند. حتی اگر ارقام اعلام شده توسط ارتش آزاد سوریه غیر دقیق و اغراق شده نیز باشند، محاسبه ای سرانگشتی از هزینه های این عملیات نشان می دهد که دست کم ده ها میلیون دلار از بودجه کشور برای پیشبرد و «پیروزی» اسد در یبرود هزینه شده است. این تنها در صورتی است که هزینه های اعلام و ثبت شده (کشته ها، ماشین آلات و تسلیحات تخریب شده و …) را در نظر بگیریم و از هزینه های جاری مانند غذا، حمل و نقل، سوخت،‌ حقوق جنگجویان صرف نظر کنیم. اعضای رسمی حزب الله علاوه بر حقوق و مزایایی که از ایران دریافت می کنند، به خانواده هایشان نیز در صورت کشته شدن  آنها مبلغی قابل توجه تعلق خواهد گرفت که پرداخت کننده آن نیز به شهادت مدارک کسی نیست جز حکومت ایران.

بعلاوه بر اساس مشاهدات خبرنگار نامه شام در بیروت تعداد قابل توجهی از مردمی که در مناطق تحت کنترل حزب الله ساکن هستند «از جنگ خسته شده اند»،‌ جنگی که نه تنها هزینه های انسانی و اقتصادی آن مدام رو به افزایش است بلکه با بالارفتن تعداد انفجارهای انتحاری در لبنان، این هراس را ایجاد کرده است که جنگ سوریه لبنان را نیز در خود خواهد بلعید. خستگی مردم لبنان از جنگ هیچ عجیب نیست، زیرا روز به روز فرزندان مردم این کشور در جنگی که به خودشان تعلق ندارد جان می بازند، تعداد مهاجرانی که در جستجوی جایی امن لبنان را ترک می کنند بیشتر می شود و تجارت به دلیل ملاحظات امنیتی رونق خود را از دست می دهد.  خستگی و بیزاری مشابهی نیز در قلب مردم ایران نسبت به مداخله کشور در بحرانهای جهانی و دامن زدن به آنها وجود دارد که هرچند هنوز کاملا آشکار نشده، وجود آن به خوبی حس می شود.

چنان که بارها گفته ایم،‌ سوریه کم کم تبدیل به ویتنامی برای ایران می شود. نگاهی به بحران پیچیده این کشور به خوبی عمق و شدت آن را نشان می دهد،‌ و ما باور د اریم چندان طول نخواهد کشید که همه جامعه و سران نظام نیز به وخامت اوضاع پی خواهند برد.

پی نوشت ها:
[۱]http://www.orient-news.net/index.php?page=news_show&id=7839
[۱]http://www.aawsat.com/details.asp?section=4&article=763334&issueno=12879
[۱]http://warwentviral.com/2014/02/12/new-photograph-of-two-volcano-dual-launchers-in-yabroud-posted-on-pro-hezbollah-page/
[۴] برای مثال این دو ویدئو را ببینید:‌https://www.youtube.com/watch?v=uwN9EG4ppMQ  https://www.youtube.com/watch?v=LfVuwsRHljg
[۵] برای مثال این ویدئو را ببینید:‌https://www.youtube.com/watch?v=1ep4-KruYLs
[۶] در این دو ویدئو لهجه لبنانی کاملا آشکار است:‌http://www.liveleak.com/view?i=bf0_1393772640  http://www.youtube.com/watch?v=LO-6S5KKP8o
[۷] این ویدئو را ببینید:‌https://www.youtube.com/watch?v=X3TLh7LrMNk
[۸]برای مثال این گزارش خبرگزاری رویترز را بخوانید:‌ http://www.reuters.com/article/2014/02/15/us-syria-crisis-idUSBREA1D11920140215
[۹] http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/syria/10639926/Syrian-fighter-jets-fired-on-civilians-fleeing-rebel-town.html
[۱۰] برای مثال به این گزارش ها مراجعه کنید:‌
http://arabic.cnn.com/middleeast/2014/03/15/syria-ghozlan
http://www.all4syria.info/Archive/132097
http://www.orient-news.net/?page=news_show&id=8137
http://www.orient-news.net/index.php?page=news_show&id=7818
http://www.orient-news.net/index.php?page=news_show&id=7824
http://www.orient-news.net/index.php?page=news_show&id=7831
http://www.orient-news.net/index.php?page=news_show&id=8154
[۱۱]سایت العربیه: http://tinyurl.com/kyxerbj
[۱۲]برای مثال: http://english.farsnews.com/newstext.aspx?nn=13921225000627
http://www.almanar.com.lb/english/adetails.php?eid=140908&cid=23&fromval=1&frid=23&seccatid=20&s1=1

•