همکاری حزب الله و ارتش سوریه در کشتاری دیگر در نزدیکی دمشق و بی حرمتی به اجساد

بیش از ۱۷۵ سوری در عملیات مشترک ارتش سوریه و حزب الله لبنان در شهر العتیبه در حاشیه شرقی دمشق کشته شدند. این عملیات سنگین که در تاریخ ۷ اسفند اجرایی شد، توسط رسانه های دولتی سوریه، لبنان و ایران «عملیاتی پیچیده و از پیش طراحی شده» توصیف شد که طی آن «تروریستهای تا بن دندان مسلح القاعده» غافلگیر و قلع و قمع شده اند. شواهد اما حاکی از این است که قربانیان این حمله یا شهروندان غیر نظامی سوری بوده اند و یا اسرای جنگی که برخلاف تمامی قوانین و کنوانسیون های بین المللی قتل عام شده اند. بعلاوه، تصاویر تکان دهنده ضبط شده بعد از قلع و قمع قربانیان نشان می دهد اجساد آنها به وسیله بولدوزر جمع آوری و جابه جا شده است.

این واقعه و نحوه پوشش خبری آن فصلی دیگر از جنگ رسانه ای است که از مدتها پیش بین اسد و حامیانش از یک سو و اپوزیسیون سوریه از سوی دیگر در جریان است. در ادامه این گزارش تلاش خواهیم کرد با استفاده از شواهد نشان بدهیم در واقع در العتیبه چه گذشته است.

– قربانیان که هستند: تروریست، اسیر جنگی یا شهروند عادی؟

گزارش رسانه های دولتی سوریه در مورد این موضوع – که عینا در رسانه های تحت کنترل حزب الله و ایران نیز تکرار شد [۱]، درست مانند سایر گزارشاتی است که رژیم سوریه از پیروزی های خود ارائه می دهد و تا حدود زیادی به نظر از پیش تمرین شده می آید. بنابراین گزارش، کشته شدگان «تروریست های القاعده»، غیر سوری و کاملا مسلح بوده اند که پس از تحمل «شکست های متعدد» اخیر در شرق غوطه، قصد فرار از منطقه را داشته اند. این گزارشها می افزایند که ارتش سوریه ضمن مطلع شدن از نقشه این گروه، با برنامه ریزی قبلی آنها را غافلگیر کرد، به این صورت که در ساعت سه نیمه شب هنگامی که افراد این گروه دریک صف و پشت سر هم در حال حرکت بودند دو مین کارگذاشته شده در مسیر آنها منفجر شده و بلافاصله پس از انفجارها گروه گلوله باران شد تا کسی از آنها زنده نماند. ظرف مدت بسیار کوتاهی خبرنگاران تلویزیون دولتی سوریه به محل برده شدند تا «شاهد حقیقت بوده، آن را ضبط و پخش کنند»[۲].

روایت دوم از ین حادثه متعلق به رسانه های وابسته به ارتش آزاد سوریه و اپوزیسیون این کشور است که تمامی جانباختگان را «شهروندان غیرمسلح» معرفی می کنند. بنابر اعلام کمیته متحد حقوقی -کمیته ای مردم نهاد در شرق غوطه- حدود ۱۷۵ قربانی این حمله «ساکنان غوطه بوده اند که از طریق شهر العتیبه قصد فرار از محاصره [نیروهای رژیم سوریه] را داشته اند»[۳]. به گفته این گروه تعدادی از شهروندانی که از این کشتار جان به دربرده اند دچار جراحت های سنگین شده و در بیمارستانی صحرایی در نزدیکی محل حمله تحت مداوا هستند. در ادامه این گزارش آمده که ارتش سوریه و نیروهای لبنانی حاضر در این عملیات پس از قتل عام این غیرنظامیان «تعدادی سلاح سبک و نیمه سبک را به محل منتقل کرده و با حاضر کردن خبرنگاران در آنجا مدعی شدند کشته شدگان جنگجویان اسلامگرا بوده اند.»

در فیلم های منتشر شده که بلافاصله پس از این کشتار توسط رسانه های سوری ضبط شده اند، سلاح های یاد شده به جای آنکه در کنار اجساد کشته شدگان قرار داشته باشند، همه در یک جا جمع شده اند. هرچند میتوان تصور کرد آنها در یک نقطه جمع آوری شده اند تا از آنها فیلمبرداری شود، اما این گزینه نیز دور از ذهن نیست که سلاح ها پس از قلع و قمع قربانیان به محل منتقل شده باشند. به گفته رسانه های دولتی سوری روی تمامی این سلاح ها نام «لوا الاسلام» نقش بسته، نامی که بناست به مخاطب بباوراند این گروه اسلامگرا و تندرو که رهبری آن را زهران الوش برعهده دارد جان باختگان این حمله هستند.

حتی اگر بپذیریم که گروه لوا الاسلام سلاح هایی با آرم مخصوص خود سفارش داده و با استفاده از آنها می جنگد و کشته شدگان این حمله اعضای لوا الاسلام بوده اند، باز هم ادعای رسانه های حکومتی سوریه، حزب الله و ایران مبنی بر ارتباط تمامی گروه های اپوزیسیون سوریه -از جمله کشته شدگان این حمله- با القاعده و جبهه النصره کذب محض است.
بررسی تصاویر و ویدیوهایی که تا کنون از محل این حمله منتشر شده است نشان می دهد هر دو روایت (چه روایت دولت سوریه و چه روایت اپوزیسیون) با واقعیت مغایرت دارد یا دست کم دستکاری و بزرگنمایی شده است. به عنوان نمونه بررسی فیلم ها نشان می دهد دست برخی از اجساد بسته شده است و در کنار یکی از آنها حتی یک خرس عروسکی به چشم می خورد [۴]. اگر قربانیان این حمله واقعا شبه نظامیان لوا الاسلام یا اعضای القاعد بوده اند چرا با دستان بسته در حال گریختن بوده اند؟ و چرا باید یک تروریست القاعده یک خرس عروسکی به همراه داشته باشد؟ از سوی دیگر، اگر همه کشته شدگان غیرنظامی بوده اند چرا برخی از آنها جلیقه ضد گلوله برتن دارند؟

دو توضیح قانع کننده می توان در مورد این حمله پیشنهاد کرد: اول اینکه قربانیان واقعا غیرنظامیان ساکن شرق غوطه و درحال فرار از محاصره ارتش سوریه بوده اند اما تعدادی از نظامیان ارتش آزاد سوریه نیز برای محافظت آنها را همراهی می کردند، این توضیحی است که با شواهد و منطق کاملا سازگاری دارد. توضیح دیگر می تواند این باشد که کشته شدگان در واقع اسرایی بودند که قبلا توسط نیروهای حکومت سوریه دستگیر شده بودند و در یک صحنه طراحی شده وادار به عبور از این منطقه شدند تا حکومت عملیات مورد نظر خود را اجرا و آن را به سرعت رسانه ای کند. به بیان دیگر تنها هدف از این نمایش که به قتل صدها نفر انجامید، استفاده تبلیغاتی از آن بوده است. نکاتی مانند حضور چندین دوربین فیلمبرداری دید شب برای ثبت لحظه انفجار مین ها طی عبور گروه قربانیان و حضور سریع خبرنگاران رسانه ها در محل وقوع حادثه عواملی هستند که نظریه دوم را تقویت می کنند.
در صورت صحت نظریه دوم، چه کشته شدگان واقعا اعضای گروه های اسلامگرای مسلح بوده باشند و چه نه، بر اساس کنوانسیون بین المللی ژنو با اسرای جنگی نمی توان چنین رفتار غیر انسانی داشت. چنین کشتاری بر اساس قوانین بین المللی به عنوان جنایت جنگی و یا جنایت علیه بشریت قابل پیگیری است، اما ارتش سوریه تنها نیرویی نیست که باید بابت این جنایت بازخواست شود.

– آیا نیروهای حزب الله نیز در این حمله شرکت داشتند؟

ویدیوی کوتاه -که فعالان سوری می گویند آن را از طریق یکی از اعضای حزب الله به دست آورده اند- دو نظامی یونیفرم پوش را نشان می دهد که در کنار اجساد قربانیان در محل این حادثه العتیبه ایستاده اند و با لهجه واضح لبنانی در مورد کشته شدگان با هم شوخی می کنند[۵]. یکی از آنها روی لباسش نشانی دارد که به شدت به نشان زرد رنگ حزب الله لبنان شبیه است. کیفیت این ویدیو که با دوربین موبایل ضبط شده بسیار پایین است اما دو نکته بالا واضح تر از آن هستند که بتوان آنها را نادیده گرفت.
به علاوه تلویزیون رسمی حزب الله، المنار از همان دقایق اولیه این عملیات «تصاویر اختصاصی» از آن را ضبط و برای مخاطبان خود پخش کرد[۶]. وجود دوربین های دید درشب و حضور زودهنگام پرسنل المنار دلیل دیگری است که حضور فعالانه نیروهای حزب الله در طرح نقشه و اجرای کشتار العتیبه را ثابت می کند. تصور اینکه اعضای سپاه قدس – که بنابر گزارشات و شواهد عینی نظارت و مدیریت بر نیروهای حزب الله در سوریه را برعده دارند – نیز در این قتل عام مشارکت داشته اند چندان دشوار نیست.

– اجساد تکه تکه شده و بولدوزرها

پس از کشتار العتیبه، به شهادت فیلم های تکان دهنده ضبط شده اجساد توسط بولدوزر جابه جا شده و به این سو و آن سو کشیده شده اند[۷]. در یکی از تصاویر بولدوزری که توسط نیروهای سوری به منطقه منتقل شده اند دیده می شود که بدن چند ده قربانی را همزمان و با وضعیتی رقت بار جابه جا می کند. در تصویری دیگر بولدوزری بدن های خونالود را به همراه خاک کنده شده از زمین زیر آنها بلند می کند و در تصویر آخر یکی از اجساد دیده می شود که به تیغه کناری بولدوزر گیر کرده و به همراه آن روی زمین کشیده می شود.

انتشار تصاویر این برخورد اسفناک، غیراخلاقی و غیرانسانی با اجساد که در تمامی ادیان و مذاهب نهی شده، خشم و نفرت بسیاری را برعلیه بانیان آن ارتش سوریه و جنگجویان حزب الله لبنان برانگیخته است.

منابع:

۱. برای نمونه:
http://english.farsnews.com/newstext.aspx?nn=13921207000844.

۲. برای نمونه:
)
https://www.youtube.com/watch?v=4imi_ikLOM4.
۳.
http://erama.info/sos/wordpress/?p=5092.
۴.
https://www.zamanalwsl.net/news/47053.html.
۵.
https://www.youtube.com/watch?v=LgBRGTZzvrE.
۶.
http://www.almanar.com.lb/adetails.php?fromval=1&cid=21&frid=21&eid=761770.
۷. برخی از این تصاویر را می توانید اینجا پیدا کنید:
https://www.zamanalwsl.net/news/47053.html
http://orient-news.net/index.php?page=news_show&id=7982
http://the-syrian.com/archives/106398.

•