بازتابِ «شکست» ژنو ۲ در رسانه­ های دولتی ایران

رسانه­‌های تحت کنترل دولت در ایران به طور گسترده اخبار مربوط به «شکست» کنفرانس بین­‌المللی ژنو ۲ راپوشش دادند. بسیاری از آژانس­‌های خبری در ایران ادعا کردند که تنها امید موجود برای رسیدن به توافق در این مذاکرات اتحاد در مقابله با تروریسم است و به این وسیله به طور ضمنی غیاب ایران را دلیلی برای این «شکست» مطرح کردند(1).

بیست و هفتم بهمن، وبسایت فارس گزارش کرد که انگلیس و فرانسه رژیم سوریه را در شکست مذاکرات ژنو برای رسیدن به یک نتیجه­‌ قابل توجه مقصر دانستند، چرا که این رژیم از هرگونه بحثی درباره­ دولت انتقالی سرباز می­زد.

اما مشکل اصلی، بنا به گفته روزنامه­ جمهوری اسلامی، مشکل اولویتهاست: در حالی که جنگ علیه تروریسم اولویت اول دولت سوریه محسوب می­شود، اپوزوسیون سوریه می­خواستند که دولت انتقالی و پایان خشونت در اولویت قرار بگیرد (2). در این میان، دلیل اصلی برای شکست این مذاکرات در آژانس‌های خبری ایران اغلب به شکلی یک طرفه و از نظرگاه دولت سوریه انعکاس یافت: خطر تروریسم که نه فقط خطری برای سوریه، بلکه تهدیدی برای همه­ کشورها از جمله امریکا و متحدانش است.

این شیوه­ تفکر در خبرگزاری ایرنا، ارگان رسمی خبرگزاری جمهوری اسلامی، منعکس شده است. در همین راستا، وزیر امور خارجه­ روسیه، لاوروف نیز اعلام کرده بود که تروریسم دغدغه­ اصلی است، در حالی که مذاکرات نتوانست بر این مسئله­ اساسی توافق کند (3). خبرگزاری فارس سخنان پیشین لاوروف را نیز منعکس کرد که گفته بود شکست مذاکرات ژنو به خاطر مشکل نمایندگی در گروه اپوزسیون و عدم حضور همه­ی گروهها در آن است (4).

همه این سخنان در حالی است که اخضر ابراهیمی نماینده­ ویژه­ سازمان ملل در امور سوریه در روز اول دور دوم مذاکرات تاکید ورزید، اولویت در این مذاکرات پایان دادن به اختلافها و تشکیل یک دولت انتقالی است.

با این حال همه موافق با شکست مذاکرات نیستند. در روز بیست و هفتم بهمن، خبرگزاری تسنیم از عمران الظوبی نقل کرد که شکست مذاکرات توسط کشورهای غربی مبالغه شده است. در روز بعد، روزنامه­‌های جمهوری اسلامی و سیاست روز به همین ترتیب گزارش تسنیم را درباره­ سخنان الظوبی تکرار کردند(5).

مشخص نیست که امید مقامات ایرانی و سوری از کجا برخواسته است. جنگ فرضی آنها علیه تروریسم اسلامی تنها دستمایه­‌ای شده است برای پوششِ مشکل اصلی و راهکار اصلی در بحران سوریه. برای مثال در یک گزارش مفصل درباره­ آثار لشکرکشی‌های جدید رژیم سوریه در یبرود، فارس نشان می­دهد که چه گونه حفظ امنیت در این منطقه و پاکسازی این منطقه از تروریستها، به نفع همه­ کشورها، از روسیه تا ترکیه و امریکا است (6). به نظر می­رسد امید مقامات ایرانی و سوری اتحاد همگان برای پاکسازی منطقه از «تروریسم» و یا به تعویق انداختن مذاکرات تا نابودی کامل مخالفان این دولت است.

به علاوه، علت شکست مذاکرات منطق­ ناپذیریِ سایر بازیگران و اپوزسیون دانسته شده است. برای مثال روزنامه­ سیاست روز شکست مذاکرات ژنو را به مداخله­ غرب و منطق­ ناپذیری آن نسبت می­دهد. البته مشخص است که در اینجا منظور از منطق، منطق دولت ایران است.

موضوع وقتی روشنتر می­شود که روزنامه‌های دیگر از جمله جام جم و اطلاعات را در نظر بگیریم که در بیست و هشتم بهمن، سخنرانی سردار سلیمانی فرمانده اصلی سپاه قدس را منعکس کردند(7). در این گزارشها اظهار نظر سردار سلیمانی مورد توجه قرار گرفته است که گفته بود موفقیت ایران در سوریه به خاطر منطق ایران است. دوباره، منطق ایران چه می­تواند باشد جز استفاده از اهرم جنگ علیه تروریسم برای پنهان کردنِ جنگ علیه مردم سوریه.

به نظر می­رسد که این گونه بازی کردن با افکار عمومی تنها به قصد خریدن وقت برای اسد صورت می­‌پذیرد. بنابراین منطقی است که فکر کنیم گروه نماینده­ دولت سوریه به ژنو نیامده است که به نتیجه‌ای برسد بلکه تنها قصد دارد فرایند مذاکره را به تعیق بیندازد. به نظر می­رسد دولت ایران در این میان نقش خود را بازی کرده است با وجود آنکه به طور رسمی در این اجلاس غایب بوده است. اکنون می­توان فهمید که منظور مقامات ایرانی چه بود، وقتی که دو هفته­ی پیش، مذاکرات را بدون حضور ایران محکوم به شکست دانستند.

منابع:

(1) http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13921126001293 and http://farsnews.com/newstext.php?nn=13921126001352.
(2) http://www.pishkhaan.net/pdfviewer.php?paper=JomhouriEslami&date=13921127
(3) http://www.reuters.com/article/2014/02/13/us-syria-crisis-russia-un-idUSBREA1C0CF20140213
(4) http://media.farsnews.com/Media-NR/Uploaded/Files/Documents/Fars24/lastedition.pdf, page 7
(5) http://www.pishkhaan.net/pdfviewer.php?paper=JomhouriEslami&date=13921128, page 16; and http://www.pishkhaan.net/pdfviewer.php?paper=SiasatRuz&date=13921128 , page 8.
(6) http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13921126001273
(7) http://www.pishkhaan.net/pdfviewer.php?paper=JaameJam&date=13921128 and http://www.pishkhaan.net/pdfviewer.php?paper=Ettelaat&date=13921128.

•